In de twintigste eeuw was het havenkwartier van Assen een industrieel knooppunt voor de streek. Het Kanaal dat midden door de stad slingert krijgt een nieuwe toekomst: het moet de Blauwe As worden waarlangs bewoners en bezoekers de kwaliteiten en verscheidenheid van de stad en het landschap optimaal kunnen beleven. Een plein-achtige corridor die de stad en haar omgeving onthult. Er komen tal van bruggen en aanpassingen om dat mogelijk te maken.
De sluis heeft een speciale plek in dat plan. Het is een waterpoort voor de stad en dus een plek waar landelijkheid in stedelijkheid overgaat. Het moet een uitnodigende toegang zijn voor mensen, die per pleziervaart de stad naderen, maar ook een omgeving bieden waar bewoners en bezoekers graag verblijven.
In het ontwerp van architectenbureau ZJA versmelt de sluis met de omgeving. Alleen de fiets en voetgangers-oversteek neemt ruimte van het water weg. De sluis lijkt in het water te drijven. De beleving van het water vanuit de verschillende perspectieven die de sluis, de kades en het water zelf bieden is het hart van het ontwerp. Naar alle kanten de omgeving en alles wat er gebeurt in je opnemen, dat hoort bij het verwijlen bij een sluis.
De noordelijke en de zuidelijke kade hebben een duidelijk verschillende inrichting en sfeer. Er zijn vlonders die roeiers en kano-vaarders een aanlegplaats geven en ook sportvissers een aangename stek bezorgen. Aan de buitenkant zijn de oevers van het Kanaal zacht en glooiend, wat een rijk planten- en dierenleven stimuleert.
Varend vanuit de stad is de nadering van de sluis een spectaculair moment. Het hoogteverschil met het water achter de sluis is groot: 2,5 meter, wat het gevoel geeft dat je vanaf een balkon over het water, op het zich openende landschap kijkt. Varend vanuit tegenovergestelde richting is de sluis een uitnodigende poort die je zal optillen en je uiteindelijk de open, groene en levendige Stadsboulevard laat zien. Het mooiste zicht geeft misschien wel de wandeling die via de sluisdeuren het Kanaal oversteekt. Van dichtbij is het hoogteverschil goed te zien en gaat het zicht vanaf de verschillende kades vloeiend in elkaar over. Door het ontwerp en de vlonders is er een minimum aan hekwerk nodig, wat het open karakter van de ruimte zoveel mogelijk laat uitkomen.
Bij het ontwerp heeft ZJA er rekening mee gehouden dat de sluis in de toekomst het centrum van een dicht bebouwde woonwijk zal zijn, en dat de omgeving van de sluis een pleinfunctie zal krijgen, met bomen, banken en café’s. Het ontwerp is afgestemd op het beleven van het water vanuit zoveel mogelijk verschillende perspectieven. Vandaar het hergebruik van de karakteristieke gebakken klinkers en de manier waarop verlichting, signalen voor de scheepvaart en technische onderdelen zijn weggewerkt in de lijnen van de sluis en de kades. Stel je een lome zomeravond voor, en je wandelt naar je afspraak bij een brasserie aan de kade bij de sluis. Vanaf het terras kijk je naar de trage bewegingen waarmee de kruisers en zeiljachten de stad inkomen. Op de achtergrond hoor je het joelen en plonzen van de pubers die zwemmen en springen bij de vlonders.
Klant: Gemeente Assen
Opdrachtgever: Van Hattum en Blankevoort Infra
Jaar: 2017
Project:#875
Foto's: Paul Meijer, Assen
