De toekomst van sportieve mega-evenementen zoals de olympische spelen
Publicatie in Sportaccom, juni 2016
De Oympische Spelen is een wereldomspannend verzinsel, een fictie met enorme krachten. De krachten die erin huizen zijn niet alleen economisch of werkzaam in de beleving van sportliefhebbers. Misschien is de komst van de Olympische Spelen naar Nederland in 2028 we de fictie de noodzalijke is eindeliljk weer een nationaal samen te werken om beter te worden waarin we goed willen zijn: zakelijk en praktisch slim, open, sociaal, vooruitstrekend, werelds en toch heel Nederlands zijn. Een leefbare wereld-hub. Kunnen de Olympische Spelen en alle infrastructuur en sportfaciliteinten die erbij horen een medium zijn voor de vooruitgang van Nederland?
Wie herinnert zich Saar Boerlage nog? Tussen 1983 en 1986 was deze planologe en PSP-politica boegbeeld van een actiegroep tegen de Amsterdamse campagne om de Olympische van 1992 naar de hoofdstad te halen. Ze trokken naar het hoofdkwartier van de Olympische beweging in het Zwitserse Lausanne om gehoord te worden. De gemoederen liepen hoog op, er ging zelf een bommetje af bij het campagnebureau.
Bezwaren
Wat waren de bezwaren van Boerlage tegen de opkomst van de Olympische spelen? De Stadionbuurt, ooit gebouwd voor en in het liezog van de Olympische Spelen in 1928, was het centrum van haar gedachtegang. Daar was, net als in heel Amsterdam, dringende behoefte aan goede en betaalbare woningen. Zij vond dat het oude Olympische Stadion gesloopt moest worden en de gemeente haar geld diende te besteden aan sociale woningbouw ter plekke, in plaats van aan een sportspektakel dat alleen vastgoedbazen, bouwers en multinationals in sportgoed, media en frisdrank ten goede zou komen. Voor de gewone Amsterdammer zouden de Spelen vooral overlast en een tijdelijke politiestaat betekenen. Haar actie was een roep om basisdemocratische betrokkenheid van de bevolking bij dit soort plannenmakerij.
De voorstanders gaven natuurlijk hoog op van de gunstige economische gevolgen van de citymarketing, de spin-offs voor hotels, horeca en detailhandel door de bezoekers en de werkgelegenheid voor bouwend Nederland. Het waren barre tijden, de jaren '80, en men stond fel tegenover elkaar. Uiteindelijk werden de Spelen van 1992 aan Barcelona toegekend.
Maar de vraag naar de inpassing van een enorm project- meestal bestaande uit wegen, een Olympisch dorp, stadions, sporthallen en andere ondersteunende gebouwen voor die ene maand - in een stedelijke omgeving is blijven bestaan. En vooral naar de verantwoordelijkheid voor de lange termijngevolgen. Af en toe duiken er weer verhalen en deprimerende beelden op van in onbruik geraakte Olympische stadions, waarvoor hele volkswijken zijn gesloopt en waarvoor niet eens geld is ze te slopen, zoals in Athene. De reportages over de huidige toestand in Sotchi, waar de Winter spelen plaatsvonden in 2014, tonen een spookstad, verwoest achterland en verloedering. Over de vraag of Londen beter geworden is van haar Olympische Spelen zijn de meningen sterk verdeeld.
Lees het volledige artikel: Hub, Holland, Hub! Toekomst van sportieve mega-evenementen (pdf)
Tekst: Dirk van Weelden in samenwerking met architectenbureau ZJA.