Project

Fietsenstalling Leidseplein, Amsterdam

Parkeergarage voor een fiets-stad

Ongeveer veertig procent van al het verkeer in Amsterdam bestaat uit fietsers. Je moet er niet aan denken wat een chaos het zou worden als al die mensen zich zouden verplaatsen met bussen of auto’s. Het parkeren van fietsen in de binnenstad is wel een toenemend probleem. De tijd dat je je fiets op slot zette voor de deur van de winkel waar je moest zijn is voorbij. De gemeente ontwikkelt beleid om straten en pleinen vrij te houden van gestalde fietsen en parkeergelegenheden aan te bieden op gewenstere plekken.

Architectenbureau ZJA verwierf samen met Ballast Nedam de opdracht van de gemeente Amsterdam om een ondergrondse fietsenstalling te bouwen onder het Kleine-Gartmansplantsoen, pal aan het Leidseplein. En maakte in samenwerking met kunstenaar Hans van Houwelingen een bijzonder ontwerp.

Opgaan in de omgeving

Het plantsoen is de locatie voor een openbaar kunstwerk dat met de komst van de fietsenstalling een nieuwe verschijningsvorm krijgt. In 1994 werd het werk Blaauw Jan van Hans van Houwelingen onthuld. In het gras, tussen de struiken en op een bakstenen verhoging stonden veertig levensechte bronzen hagedissen: varanen, leguanen en agames. Het zijn symbolen van overlevingskunst en wederopstanding en bovendien prachtige droomachtige wezens die de stad bij dag en nacht verrijken. De titel Blaauw Jan verwijst naar een herberg die in de 17e en 18e eeuw op de Kloveniersburgwal om de hoek gevestigd was, en een binnenplaats had met een heuse dierentuin waarin leeuwen, emoes, Afrikaanse en Aziatische vogels en reptielen te zien waren. 

 

Als onderdeel van zijn omgevingskunstwerk ‘Blaauw Jan’, habitat voor 40 bronzen hagedissen, ontwierp beeldend kunstenaar Hans van Houwelingen de entree van de fietsenstalling. Een granieten kromme wand, die doet denken aan een stuwdam, en een bakstenen ‘tweede helft’ van de Amsterdamse School brug over de Lijnbaansgracht uit 1913, leiden de fietser naar binnen. Daar laat de kunstenaar de bakstenen muur zigzaggend langs de gehele noordwand doorlopen wat optimaal contrasteert met het hypermoderne design van de stalling van ZJA – doelbewust een clash in vormgeving en een clash in tijd, maar tegelijk een perfecte eenheid als resultaat van unieke samenwerking tussen kunstenaar en architect.

Ruim en licht

De fietsenstalling heeft bredere paden en een grotere hoogte (3.20 m) dan de meeste fietsstallingen, en extra aandacht is gegeven aan de toetreding van daglicht en verlichting boven de voetpaden, zodat de sfeer transparant en prettig is. Door de zichtlijnen te richten op de brede uitgang en de beheerdersruimte in de hoek te plaatsen is overzicht en veiligheid optimaal. Aan de lange wand is een geperforeerd stalen paneel aangebracht dat de akoestiek van de fietsenstalling verbetert.

De ondergrondse fietsenstalling waar 2000 fietsen kunnen worden gestald, is helder, licht en transparant, maar door de achterwand van metselwerk in warmrode baksteen verbonden met de bovengrondse wereld van de oude brug en het speelse en raadselachtige kunstwerk dat de brug en groene plein in elkaar laat overlopen. Is het geen geruststellend idee dat als je wegloopt over het plein je de veertig bronzen reptielen passeert, die waken over de fietsen onder het plantsoen?

Award

Winnaar: Architecture MasterPrize 2021
Nominatie: WAN Transport Award 2021

 

Architect: ZJA
Klant: Gemeente Amsterdam
Opdrachtgever ZJA: Ballast Nedam
Aannemer: Ballast Nedam Park & Connect
Beeldend kunstenaar: Hans van Houwelingen
Landschapsarchitect: Ruwan Aluvihare/Gemeente Amsterdam
Jaar: 2021

Project: #1025

 

 

 

Gerelateerd

Project

Evenementengebouw Silt, Middelkerke

Nieuwe ruimte voor de Vlaamse kust

Zowel wervend als integer is het in meerdere opzichten een aanwinst voor de Belgische kust: evenementengebouw Silt Middelkerke. Met veel…

Lees meer
Expertise

Duurzaamheid

Een integrale visie en meetbare uitkomst

Ruimte op aarde is uiterst waardevol, en eindig. We stellen dan ook steeds meer, intensievere en complexere eisen aan het gebruik ervan.

Lees meer
Project

Zuidasdok, Amsterdam

Waar de stad groeit en knelt

De ambitie voor het gebied rond Zuidas in Amsterdam was, zoals het echte stadsuitbreidingen betaamt, een gooi naar het hoogste: vanuit een…

Lees meer
Nieuws

ZJA, BoschSlabbers en Boskalis bundelen krachten voor nieuwe stationsomgeving Brugge

Brugge staat aan de vooravond van een bijzonder project dat de toegang tot de stad ingrijpend zal veranderen. Architectenbureau ZJA en…

Lees meer